ثبت شرکت تعاونی

 ثبت شرکت تعاونی به منظور بهبود شرایط معیشتی زندگی و رفع احتیاجات  مشترک اعضای آن صورت می گیرد. به طور معمول شرکت تعاونی در اشکال مختلفی نظیر تولید، توزیع، مصرف و اعتبار در غالب عام و خاص شکل گرفته و انجام یک یا چند فعالیت را جهت رسیدن به اهداف خود بر عهده می گیرد. در حال حاضر این نوع شرکت جزو شرکت های مطرح در کشور ما بوده و همواره مورد حمایت قانون می باشد.

حتما بخوانید : ثبت برند

هدف از ثبت شرکت تعاونی چیست؟

شرکت تعاونی یکی از شرکت های معرفی شده در قانون تجارت است که مهمترین هدف از تشکیل آن ها رفع مایحتاج عمومی و ارتقا سطح زندگی، معیشتی  و بهبود شرایط مالی اعضای آن می باشد. مطابق با مفاد قانون شرکت های تعاونی از نظر فعالیت به دو گروه شرکت تعاونی تولید و شرکت تعاونی توزیع تقسیم می شوند.

به طور کلی شرکت های تعاونی اهداف متعددی را دنبال می کنند و همچون دیگر شرکت های تجاری صرفا به دنبال کسب منفعت از طریق انجام معاملات تجاری نیستند. بلکه این شرکت ها می کوشند در راستای رعایت قانون، حفظ عدالت و احترام به نظم عمومی در وهله اول معیشت اعضا و در راستای آن معیشت کل جامعه را بهبود ببخشند. برخی از مهمترین اهداف شرکت های تعاونی به شرح زیر است.

• ایجاد تعاون عمومی و افزایش مشارکت به همه مردم جامعه
• مبارزه و جلوگیری با تورم، اضرار به غیر، انحصار، احتکار
• تشویق به بهره برداری از نیروی کار خود به صورت مستقیم، با قرار دادن مدیریت، سرمایه و منابع در اختیار اعضا
• جلوگیری از مطلق شدن کارفرمایی دولت
• تحقق عدالت در جامعه و مبارزه با تجمع سرمایه و ثروت در دست گروهی خاص
• حمایت نیروی کار جامعه از طریق قرار دادن ابزار و امکانات کار در اختیار آنانی که قدرت و اراده کار دارند و لب به دلیل عدم امکانات توان بهره بردن از آن را ندارند.
• تلاش در راستای رسیدن افراد جامعه به اشتغال کامل از طریق ایجاد و تامین شرایط و فراهم کردن امکانات کار برای همه
• راهبرد اهداف شرکت با رعایت قانون و همکاری متقابل اعضای شرکت با یکدیگر

برای تشکیل و ثبت شرکت تعاونی چه باید کرد؟

در قانون تجارت ۹ شرکت معرفی شده است و شرکت تعاونی نیز یکی از آن ها می باشد، که شرایط و ضوابطی جهت تشکیل و ثبت آن در این قانون پیش بینی شده است. البته علاوه بر قوانین پیش بینی شده در قانون تجارت، قوانینی مجزا نیز در قانون تعاون برای ثبت و تشکیل این نوع شرکت وجود دارد که متقاضیان باید به مفاد آن نیز توجه داشته باشند.

 این نوع شرکت نیز همچون دیگر شرکت های تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل از اعضای تشکیل دهنده آن است. طبق شواهد موجود شرکت های تعاونی، جزو سه شرکت برتر و مورد توجه در کشور ما می باشد و بعد از شرکت با مسولیت محدود و شرکت سهامی خاص در رتبه سوم، از نظر اهمیت و‌ توجه قرار دارد.

معمولا برای تشکیل انواع شرکت تعاونی هم می توان به اصول حاکم بر شرکت های سهامی استناد کرد. البته تراضی شرکا در صورتی که خلاف نظم عمومی جامعه، شرع، عرف و قانون نباشد نیز جز اصول بوده و شرکا می توانند بر مبنای آن شرکت مد نظر خود را تشکیل دهند.

بنابراین برای تشکیل شرکت تعاونی اعضای آن هم می توانند مطابق با قوانین و چهارچوب شرکت های تعاونی عمل کنند و هم آنکه می توانند طبق توافق و تراضی خود عمل نمایند. به طور کلی برای تشکیل شرکت تعاونی لازم است که حداقل اعضای آن ۷ نفر باشد و همچنین از اداره کل تعاون شهری که قرار است شرکت مورد نظر در آن تشکیل گردد باید مجوز دریافت شود.

مراحل ثبت شرکت تعاونی

برای ثبت شرکت تعاونی، لازم هست که متقاضیان به منظور مطابقت آن با قوانین موجود، مراحل ثبت آن را با توجه به آن چیزی که در قانون پیش بینی شده است طی کنند. به هر حال این نوع شرکت نیز جزو شرکت های پیش بینی شده در قانون تجارت بوده و همچون سایر شرکت های موجود در این قانون جهت پیدا کردن وجحه رسمی و قانونی دارای مراحلی برای ثبت است که در ادامه مطالب به آن ها اشاره خواهیم کرد‌‌.

• دریافت مجوز:

اولین گام در ثبت شرکت تعاونی دریافت مجوز از دفتر اداره کل تعاون شهری است. بنابراین متقاضیان در ابتدا امر باید به اداره تعاون موجود در محل مورد نظر برای تاسیس شرکت تعاونی مراجعه کرده و به واسطه آن از وزارت تعاون کشور موافقتنامه و مجوز تاسیس و ثبت شرکت تعاونی را دریافت کنند.

لازم به ذکر است که مجوز ثبت جزو مدارک مهمی بوده که جهت ثبت شرکت تعاونی باید حتما به اداره ثبت شرکت ها جهت ثبت ارائه گردد.‌

• تصویب اساسنامه:

پس از عقد قرارداد تصویب شرکت تعاونی و دریافت مجوز از اداره کل تعاون شهری، باید اعضای آن اساسنامه شرکت را تصویب و تایید کنند. در واقع یکی از مهمترین مراحل ثبت شرکت تعاونی همچون دیگر شرکت ها، تنظیم اساسنامه آن است که باید از طرف هیئت مدیره شرکت که توسط اولین مجمع عمومی عادی تعیین می شود، تصویب گردد.

در حال حاضر، وزارت تعاون، یک نمونه اساسنامه در اختیار متقاضیان ثبت شرکت تعاونی قرار می دهد که آنها می توانند بر اساس شرایط، تصمیمات و تعهدات خود، اطلاعات خواسته شده در اساسنامه را وارد کرده و به این شکل اساسنامه شرکت تنظیم گردد.

دامنه نظارت و فعالیت اعضای تشکیل دهنده شرکت تعاونی نیز معمولا در اساسنامه شرکت قید می گردد. طبق مفاد ماده ۵ قانون تعاون باید؛ نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع، نوع، حوزه عملیات، مدت، مرکز اصلی عملیات و نشانی، میزان سرمایه، مقررات مربوط به عضو، ارکان،‌ مقررات مالی و کار، شرایط انحلال و تصفیه در اساسنامه شرکت تعاونی قید شوند.

• تکمیل صورت جلسه مجمع موسس:

در اولین مجمع عمومی عادی، باید اسامی اعضای و هیات مدیره منتخب و بازرسان و مدیر عامل شرکت تعیین شده و صورت جلسه شود.

• طرح پیشنهادی و ارائه مجوز وزارت معاون
• پرداخت مقدار لازم التادیه سرمایه
• ثبت شرکت تعاونی در دفتر مخصوص ثبت شرکت ها
• انتشار آگهی ثبت شرکت

مدارک لازم برای ثبت شرکت تعاونی چیست؟

همانطور که گفتیم شرکت تعاونی جزو آن دسته از شرکت هایی است، که در کشور ما مورد توجه قرار دارد. اشخاص زیادی هستند که تمایل به راه اندازی یکی از انواع  شرکت های تعاونی دارند. جهت راهنمایی این دسته از عزیزانی باید بگویم که یکی از گام های مهم ثبت شرکت تعاونی، فراهم نمودن مدارک مورد نیاز برای این امر می باشد.

در واقع هنگامی که شما تصمیم جدی به تأسیس و ثبت یکی از انواع شرکت های تعاونی گرفته اید، باید بدانید که نیاز به چه مدارکی دارید. به هر حال عدم وجود هر کدام از مدارک مورد نیاز منجر به ایجاد وقفه در درخواست شما خواهد شد.  در حال حاضر طبق قوانین و مقررات موجود برای احداث یک شرکت تعاونی نیاز به مدارک ذیل می باشد.

• کپی شناسنامه و کارت ملی هیئت موسس و تمام اعضای شرکت
• مدارک تحصیلی اعضا و رزومه کاری آن ها که باید مرتبط با نوع شرکت تعاون مد نظر برای تاسیس باشد
  ● تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت اعضای مذکر شرکت
  ● سه نسخه اساسنامه شرکت در حالی که توسط اداره تعاون مربوطه مهر و امضا شده باشد
  ● دو نسخه صورتجلسه اولين مجمع عمومی شرکت
  ● دو نسخه صورتجلسه هیأت مدیره شرکت
  ● دو نسخه تقاضانامه شرکت تعاونی مدر نظر
  ● دو نسخه شرکتنامه تعاونی
  ●فرم تکمیل شده تعيين نام شرکت به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی
  ● گواهی بانکی مبنی بر پرداخت سرمايه تعهدی که باید شامل حداقل 35% سرمايه شرکت
  ● اصل مجوز از اداره تعاون مربوطه
  ●کپی شناسنامه و کارت ملی اعضا هیات مدیره

شرایط تشکیل شرکت تعاونی چیست؟

• تابعیت ایرانی:

طبق قانون تعاون باید تمامی شرکت های تعاونی تشکیل شده در کشور، دارای تابعیت ایرانی باشند. بنابراین ثبت یک شرکت تجاری با تابعیت دیگر کشور ها در ایران خلاف قانون است.

• حداقل و‌ حداکثر اعضا:

میزان سرمایه، نوع فعالیت، رعایت اصل عدم تمرکز، تداول ثروت و‌ فرصت اشتغال در یک شرکت تعاونی تعیین کننده حداقل و حداکثر اعضای آن هستند. اما طبق قانون نباید تعداد اعضای شرکت های تعاونی کمتر از ۷ نفر باشد.

• شخصیت حقوقی:

تمامی شرکت های تعاونی دارای شخصیت حقوقی هستند. البته تمام اعضای تشکیل دهنده شرکت های تعاونی باید اشخاص حقیقی بوده و داشتن عضو شخص حقوقی در قانون تعاون برای این شرکت ها پیش بینی نشده است.

بنابراین تمامی اعضای شرکت های تعاونی باید شخص حقیقی بوده و دارای شرایط مندرج در قانون باشند.

• اشتغال اعضا در شرکت تعاونی:

همانطور که در مباحث قبلی نیز گفتیم شرکت های تعاونی از نظر نوع فعالیت به دو نوع تولید و عرضه تقسیم می شود. طبق قانون تعاون، باید تمامی اعضای تشکیل دهنده شرکت تعاونی تولید در این شرکت به کار اشتغال داشته باشند. اما در شرکت های تعاونی چند منظوره و یا عرضه، در صورتی که حق عضویت در آن ها برای عموم آزاد باشد، داشتن شاغل غیر عضو منع قانونی ندارد. اما هیبت مدیره و مدیر عامل آن باید از بین اعضای شاغل این شرکت تعیین شوند.

• حق نظارت:

مطابق با ماده دهم قانون تعاون تمامی اعضای تشکیل دهنده شرکت حق نظارت در کلیه امور شرکت را دارا هستند.

• خروج اختیاری:

هیچ اجباری به ماندن در شرکت تعاونی برای اعضا وجود نداشته و هر زمان که اعضای این شرکت اراده کنند. حق خروج از آن را دارند. البته این قانون برای همیشه اعضا عمومیت نداشته و برخی از اعضا جهت خروج از شرکت باید تشریفاتی خاصی را رعایت کنند. به عنوان مثال اعضای متخصص و فنی شرکت های تعاونی باید شش ماه قبل از خروج و استعفا از شرکت، درخواست خود را به صورت کتبی اطلاع بدهد. در غیر این صورت اگر در پی خروج او از شرکت ضرر و زبانی متوجه شرکت شود، او ملزم به جبران آن هست.

• پرداخت سرمایه شرکت:

جهت تشکیل و ثبت شرکت تعاونی لازم است که حداقل یک سوم سرمایه آن تأدیه شود. همچنین درصورتی که سرمایه در نظر گرفته شده برای این منظور وجه غیرنقدی باشد باید تقویم و تسلیم گردد. مدت زمان پرداخت سرمایه تعهد شده شرکت از طرف اعضای آن ها معمولا در اساسنامه شرکت تعیین می شود که اشخاص موظف هستند در زمان مقرر شده مال تعهد کرده را به شرکت بپردازند. البته زمان پرداخت نباید بیشتر از دو سال طول بکشد.

• سرمایه لازم:

باید حداقل ۵۱ درصد سرمایه توسط اعضا تامین شود، البته در صورت تمایل و با توجه به مفاد اساسنامه، تامین کل سرمایه شرکت تعاونی به وسیله اعضای آن نیز امکانپذیر می باشد. همچنین شرکت های تعاونی جهت تامین مابقی سرمایه خود هم می تواند در قالب شرکت تعاونی عام با فروش سهام به مردم اقدام کنند و هم می تواند از موسسات دولتی و سایر شرکت های تعاونی درخواست وام و تسهیلات نمایند.

• نقل و انتقال سهم:

امکان انتقال سهم به سایر اعضا و یا اشخاص ثالث برای اعضای شرکت های تعاونی وجود داشته و منع قانونی خاصی در این باره برای اعضای تشکیل دهنده شرکت تعاونی پیش بینی نشده است. همچنین اعضا به اندازه آورده و سهم خود از شرکت دارای مسولیت می شوند. البته در صورتی که در مفاد اساسنامه و قرارداد شرکت بر خلاف این شرط نشده باشد.

اعضای تشکیل دهنده شرکت تعاونی باید دارای چه ویژگی های باشند؟

برخلاف سایر شرکت های تجاری که در قانون تجارت پیش بینی شده اند، اعضای تشکیل دهنده شرکت های تعاونی باید دارای یک سری ویژگی ها و همچنین عاری از یک سری معایب باشند که در قانون تعاون ذکر شده است. مطابق با ماده ۹ قانون فوق الذکر اعضای تشکیل دهنده تمامی شرکت های تعاونی باید دارای شرایط ذیل باشند.

• دارای تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران
• عدم وجود هر گونه ممنوعیت قانونی اعم از حجر و ورشکستگی به تقصیر و سایر موارد مشابه دیگر
• عدم سوء سابقه کیفری و ارتکاب جرایمی نظیر ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری
• ارائه درخواست کتبی عضویت و تعهد نامه رعایت تمام مقررات اساسنامه شرکت تعاونی
• عدم عضویت در شرکت های تعاونی مشابه

چه عوامل  منجر به اخراج اعضای شرکت تعاونی می شود؟

گاهی اوقات اعضای شرکت تعاونی به دلیل سر پیچی از قوانین شرکت و یا از دست دادن شرایط عضویت این شرکت محکوم به اخراج از آن می گردد. طبق مفاد ماده ۱۳ قانون تعاون موارد زیر با تشخیص و پیشنهاد هر یک از مدیران و تصویب مجمع عمومی، شرایط اخراج اعضای متخلف را فراهم می آورد.

• از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در قانون تعاون که بیشتر به آن ها اشاره کردیم

• سرپیچی از قوانین شرکت و عدم رعایت مقررات اساسنامه و همچنین سایر تعهدات قانونی شرکت، البته در این باره طبق قانون ابتدا به فرد متخلف اخطار داده می شود در صورتی که فرد دو اخطار کتبی در طرف یک ماه در دو بازه زمانی ۱۵ روزه از جانب هیبت عمومی شرکت دریافت کند،  مجمع عمومی فوق‌العاده اخراج وی از شرکت را تصویب کرده و سپس به بیرون راندن وی از شرکت ترتیب اثر داده می شود.

• انجام دادن اعمالی که سبب وارد آمدن زیان مادی به شرکت تعاونی شود و فرد مرتکب اعمال زبان بار نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران کند.

• ارتکاب اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی ‌لطمه وارد کرده و یا آنکه شرکت تعاونی را درگیر رقابتی ناسالم کند. به نحوی که در پی اقدامات صورت گرفته در شرکت، دیگر شرکت یا اشخاص ثالث دچار ضرر و زبان شوند و یا آنکه به نظم اجتمایی و حقوق عمومی لطمه وارد گردد.

‌شرکت های تعاونی چند نوع هستند؟

شرکت تعاونی دارای انواع و اقسام مختلفی هستند. اما مهمترین تقسیم بندی این نوع شرکت بر اساس موضوع فعالیت آن صورت می گیرد. معمولا قوانین حاکم بر شرکت تعاونی، تا حدودی تابع انواع آن بوده و در قوانین موجود یک سری تفاوت ها بین انواع و اقسام شرکت تعاونی وجود دارد. همانطور که گفتیم فلسفه و هدف اصلی تشکیل شرکت تعاونی بهبود زندگی معیشتی اعضای آن است.

به همین دلیل شرکت های تعاونی بر اساس نوع فعالیت و خدمتی که در راستای هدف مذکور انجام می دهند نیز اشکال متفاوتی به خود می گیرند. بنابراین می توان گفت که شرکت های تعاونی در زمینه های مختلفی نظیر تولید کالا، تهیه و توزیع کالا، خدمات، مسکن و بالاخره هر نیازی که یک مجموعه در راستای بهبود آن شکل بگیرد، تشکیل می شوند.

در حال حاضر مطرح ترین انواع شرکت تجاری موجود را کشور ما شامل گزینه های زیر می باشد.

• شرکت تعاونی توزیع:

این نوع شرکت معمولا در زمینه های مختلفی فعالیت می کند. اما عمده فعالیت آن در رابطه با تهیه و توزیع کالا، خدمات، مسکن و سایر نیازهای  اعضای شرکت می باشد.

• شرکت تعاونی خاص:

شرکت تعاونی خاص، برای گروهی خاص نظیر فرهنگیان، دانشجویان، کشاورزان و غیره تشکیل می شود و هدف اصلی آن رفع نیازها و فراهم کردن اقدامات رفاهی و معیشتی آن گروه است. اعضای تشکیل دهنده آن نیز باید دارای شرایطی باشد که طبق عرف و قانون شامل آن گروه باشد.

• شرکت تعاونی عام:

این نوع از شرکت تعاونی برخلاف تعاونی خاص برای گروه خاصی نبوده و حق عضویت در آن برای عموم مردم آزاد است. همچنین همانند شرکت سهامی عام، در این شرکت نیز موسسین آن قادر هستند بخشی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام آن به مردم تامین کنند. طبق قانون سرمایه این نوع شرکت در طول فعالیت خود نباید از ۵ میلیارد کمتر باشد.

• شرکت تعاونی تولید:

 این نوع شرکت تعاونی معمولا بر پایه اشتغال اعضای آن شکل می گیرد و مطابق با قوانین موجود در قانون تعاون باید تمامی کارکنان آن جزو اعضای شرکت باشند. عمده فعالیت های تولیدی که در شرکت تعاونی تولید انجام می شود، شامل امور کشاورزی، دامداری، پرورش و صید ماهی، عمران، صنعت، معدن و غیره است.

ضرورت ثبت شرکت تعاونی چیست؟

یکی از ملزومات موجودیت شرکت های تعاونی ثبت آن ها در مرجع ذیصلاح است. طبق قانون شرکت های تعاونی موظف هستند، یک ماه پس از برگزاری اولین جلسه مجمع عمومی عادی جهت ثبت اقدام کنند. فلسفه اجبار قانون به ثبت این نوع شرکت ها در زمان مقرر شده، کسب اطمینان از رسمیت یافتن شرکت برای اعضای آن بوده و همچنین سبب می شود اعتبار شرکت بالا رفته و‌ اشخاصی که قصد معامله و یا همکاری با آن را دارند با آرامش خاطر بیشتری وارد عمل شوند.

همانطور که می دانید به دلیل تاثیر فعالیت مثبت شرکت های تعاونی بر رفاه و معیشت اعضای آن و همچین در طی آن رفاه عمومی جامعه، همواره این قبیل شرکت ها در زمره حمایت دولت هستند. بنابراین برای آنکه دولتمردان بتوانند تسهیلات و امکانات لازم را در اختیار آن ها قرار دهند باید این شرکت ثبت شده و جنبه رسمی پیدا کرده باشند. به این ترتیب ثبت شرکت تعاونی شرایط را جهت اطلاع دولت از نوع فعالیت و میزان سرمایه آن ها فراهم کرده و زمینه را برای کمک مساعدتر می کند.