ثبت طرح صنعتی و اخذ جواز

ثبت طرح صنعتی و اخذ جواز جهت بهره برداری از آن، امتیازات متعددی را برای اشخاص حقیقی و حقوقی دربردارد. به همین دلیل کسانی که شرایط ثبت آن را دارند، در صدد ثبت آن در مرجع صلاح هستند. اگر شما هم جزو آن دسته از اشخاصی می باشید که دارای یک طرح اصیل و جدید صنعتی بوده و اکنون تصمیم بر ثبت آن در مرکز مالکیت ثبت صنعتی دارید، پیشنهاد می دهیم تا انتهای مطالب با ما همراه بمانید.

طرح صنعتی چیست؟

مطابق با تعریفی که در ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات از طرح صنعتی ارائه شده است، طرح صنعتی شامل هر گونه اشکال ساده و سه بعدی حاصل از ترکیب خطوط و رنگ ها و یا حتی بدون آن ها هستند که به عنوان یک فرآورده و یا محصول جدید به دنیای صنعت عرضه می شوند.

همچنین ایجاد تغییرات محسوس ظاهری در دیگر طرح های صنعتی و صنایع دستی نیز به عنوان طرح صنعتی قلمداد می گردد. باید متذکر شویم که طرح تنها در صورتی مشمول حمایت قانون قرار می گیرد، که تغییرات صورت گرفته در ظاهر محصول جدید هویدا باشد. بنابراین تغییراتی که صرفا در ویژگی های فنی ایجاد می شوند، در زمره طرح صنعتی جای نمی‌گیرد.

مهمترین اصل و همچنین لازمه ثبت طرح صنعتی اصیل بودن آن است. همچنین طرح صنعتی باید نشات گرفته از یک ایده نو و خلاق باشد. بنابراین طرحی که مشابه به دیگر طرح های ثبت شده باشد و یا آنکه از اشکال موجود در طبیعت کپی شود چندان درخور طرح صنعتی نبوده و ارائه دهنده آن هیچ شانسی جهت ثبت آن در دفتر ثبت طرح صنعتی ندارد.

مهمترین معیارهای ثبت طرح صنعتی چیست؟

پس از تعریف طرح صنعتی در ماده ۲۰قانون ثبت اختراعات، ماده ۲۱ این قانون نیز به معیارهای آن اختصاص یافته است. مطابق با قانون فوق الذکر مهمترین معیار طرح صنعتی جهت ثبت اصیل و جدید بودن می باشد. منظور از اصیل و جدید بودن طرح صنعتی این است که تا زمان تسلیم آن برای ثبت در هیچ کجای دنیای، طرحی مشابه با آن ثبت نشده باشد.

علاوه بر اصل و جدید بودن که دو معیار ایجابی برای ثبت طرح صنعتی به شمار می روند، یک معیار سلبی دیگر طبق قانون برای این منظور در نظر گرفته شده است. سومین معیاری که برای ثبت طرح صنعتی در قانون پیش بینی شده این است که طرح مورد نظر نباید بر خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.

به این ترتیب هرگاه اصالت و‌ جدید بودن طرح و همچنین مخالف نبودن آن با نظم عمومی جامعه محرز شود، مرجع صدور آن در کشور یا مرکز مالکیت صنعتی که زیر نظر قوه قضاییه انجام وظیفه می کند، اجازه ثبت طرح صنعتی و جواز بهره برداری از آن را صادر می کند.

اظهارنامه ثبت طرح صنعتی چیست و با چه شرایطی باید تسلیم شود؟

ثبت طرح صنعتی، نیز همچون دیگر امور ثبتی کشور با تسلیم یک سری مدارک به مرکز مربوطه امکان پذیر است. تسلیم اظهارنامه یکی از فرآیندهای مهم ثبت طرح صنعتی می باشد که درخواست متقاضیان را به جریان می اندازد. به عبارت دیگر اظهارنامه یکی از مدارک مهم برای ثبت طرح صنعتی بوده و در حالی که مهر و امضای متقاضی و یا نماینده قانونی وی در پای آن باشد، باید به مرجع ثبتی ارائه گردد.

طبق مفاد قانون ۶۷ ثبت اختراعات، تسلیم اظهارنامه لازمه ثبت طرح صنعتی بوده و باید همانطور که در این قانون پیش بینی شده است با فرم مخصوص با زبان فارسی تهیه شده و در دو نسخه به مرجع ثبت تحویل گردد. البته اظهارنامه باید به همراه سایر عناصر تشکیل دهنده طرح صنعتی که شامل عکس، نقشه، و سایر مشخصات گرافیکی محصول و کالای مورد نظر است به صورت حضوری و یا از طریق پست سفارشی به مرکز مالکیت صنعتی تقدیم شود.

 ناگفته نماند که ذکر تولیدات و فرآورده هایی که قرار است طرح مذکور برای آن ها مورد استفاده قرار بگیرد نیز مهم بوده و نباید فراموش شود. همچنین در صورتی که طرح صنعتی، یک طرح سه بعدی باشد لازم هست که یک نمونه یا ماکت آن نیز به همراه اظهارنامه به مرجع مربوطه تقدیم شود.

نکته مهمی که ما ذکر را لازم می دانیم این است که در اکثر موارد طراح، طرح صنعتی و متقاضی ثبت آن یک شخص حقیقی یا حقوقی واحد نیست. به عبارت دیگر، صاحبان صنعت که در صدد ثبت طرح مناسب و اصیل برای کسب و کار خود هستند، جهت انتخاب یک طرح صنعتی حرفه ای و نوین، از طراحان و شرکت هایی که به صورت حرفه ای در این زمینه فعالیت دارند، کمک می گیرند، در چنین مواردی تقدیم اظهارنامه، باید با مدارک لازم و کافی که ذینفع بودن متقاضی را اثبات می کند، به همراه باشد.

اظهارنامه ثبت طرح صنعتی در بردارنده چه مواردی است؟

اظهارنامه ثبت طرح صنعتی، به نوعی معرف، متقاضی و نوع فعالیت وی بوده و تقریبا تمامی مشخصات شخصی و ویژگی های طرح مذکور در آن ذکر می شود. به عبارت دیگر، در صورتی که متقاضی یک شخص حقیقی باشد، ذکر اسم، نام، نشانی، کد پستی، شماره ملی و تابعیت او در اظهارنامه  جزو الزامات است.

همچنین در مواردی که متقاضی ثبت طرح صنعتی یک شخص حقوقی باشد، باید ذکر نام، نوع فعالیت، مرکز اصلی، اقامتگاه، نوع فعالیت، محل و شماره ثبت در اظهارنامه قید شود. البته مهر و امضای اشخاص ذیصلاح در شخص حقوقی باید حتما در اظهارنامه وجود داشته باشد.

علاوه بر مشخصات شخص متقاضی، طبق قانون موارد دیگری نیز وجود دارند که ذکر آن ها در اظهارنامه لازم است، این موارد شامل گزینه های ذیل می باشد.

• ذکر نام کالا و همچنین طبقه ای که متقاضی قصد دارد برای آن طرح صنعتی دریافت کند.
• در صورتی که متقاضی مقیم خارج باشد، ذکر نام و نشانی افرادی که صلاحیت دریافت ابلاغیه اظهارنامه در داخل کشور را دارند.
• در صورتی که طراح و متقاضی یکی نباشند، ذکر نام و نشانی طراح
• شماره اظهارنامه، به همراه تاریخ و محل گواهینامه طرح صنعتی در خارج

جهت ثبت طرح صنعتی به چه مدارکی نیاز است؟

همانطور که در موارد قبلی نیز عنوان کردیم جهت ثبت طرح صنعتی و اخذ جواز به صورت قانونی نیاز است که متقاضی یک سری مدارک به مرجع مربوطه ارائه دهد. همچنین گفتیم که اظهارنامه ثبت طرح صنعتی, یکی از مدارک مهم بوده و تمام شرایط و ضوابط حاکم بر تقدیم آن در قانون را شرح ددادیم

اما باید متذکر شویم که علاوه بر اظهار نامه مدارک دیگر نیز وجود دارد که متقاضیان ثبت طرح صنعتی و اخذ جواز استفاده از آن باید به همراه اظهارنامه یا حداکثر ۱۵ روز پس از تقدیم اظهارنامه به مرجع ذیصلاح ارائه دهند.

به طور کلی مهمترین موارد، به جز اظهارنامه که توسط متقاضی یا نماینده قانونی وی جهت ثبت طرح صنعتی, باید تقدیم مرکز مالکیت صنعتی شود شامل موارد زیر است.

• مدارک نمایندگی یا وکالت، در صورتی که درخواست ثبت به واسطه وکیل متقاضی ارائه شود.
• مدارک مثبت هویت طراح و متقاضی
• پنج نمونه از طرح ترسیم شده و یا تصویر گرافیکی یا شکل طرح صنعتی مورد نظر در صورتی که طرح صنعتی مورد تقاضا جهت ثبت دو یا سه بعدی باشد.
• ماکت طرح مورد نظر با ابعاد حداکثر ۲۰×۲۰×۲۰، هنگامی که طرح سه بعدی است.
• در صورت تمایل به تاخیر انداختن انتشار آگهی ت ثبت طرح صنعتی باید درخواست آن با ذکر مدت با اظهارنامه تقدیم شود.
• در صورت توافق متقاضی ثبت طرح صنعتی و طراح مبنی بر عدم ذکر نام طراح باشد، باید درخواست کتبی آن به همراه اظهارنامه ارائه شود.
• رسید پرداخت هزینه درخواست و همچنین در صورتی که درخواست ثبت چند طرح برای ثبت صنعتی شده باشد، باید سررسید هزینه آن ها نیز به همراه سایر مدارک باشد.

مراحل ثبت طرح صنعتی پس از تقدیم اظهارنامه و مدارک به چه صورت است؟

با توجه به توضیحات ارائه شده در مباحث قبلی، می توان گفت که اولین مرحله ثبت طرح صنعتی و اخذ جواز استفاده از آن، تقدیم اظهارنامه و مدارک مورد نیاز به مرکز مالکیت صنعتی است که توسط متقاضی یا نماینده قانونی او صورت می گیرد. اما جهت نهایی شدن درخواست متقاضی مراحل دیگری نیز، باید طی شود، که این مراحل به شرح زیر هستند.

• اعلام وصول ثبت طرح صنعتی:

پس از مرحله اول، گام بعدی توسط مرجع ذیصلاح که اظهارنامه به وی تقدیم شده، برداشته می‌شود. این مرحله شامل اعلام وصول اظهارنامه ثبت طرح صنعتی است. اعلام وصول اظهار نامه به متقاضیان، از طریق یکی از سه روش زیر انجام می گیرد.

• رد اظهارنامه ثبت طرح صنعتی :

رد ثبت اظهارنامه طرح صنعتی، یکی از احتمالاتی است که معمولا پس از تسلیم اظهارنامه طرح صنعتی به مرکز مالکیت صنعتی، بنابر دلایلی ممکن است رخ دهد. معمولا در اکثر موارد دلیل رد ثبت، کپی بودن و یا خلاف موازین قانونی و اخلاقی بودن آن است.

اشخاصی که پس از تسلیم اظهارنامه، با رد آن مواجه می شوند, تا ۳۰روز از تاریخ ابلاغ رد، قادر به اعتراض هستند. البته اگر اشخاص مذکور در خارج از کشور سکونت داشته باشد، مهلت مقرر شده در قانون برای آن ها جهت اعتراض به رد ۶۰ روز است.

برخلاف تسلیم اظهارنامه که به صورت غیر حضور از طریق سامانه آنلاین، مرکز ثبت طرح صنعتی امکانپذیر است، اعتراض به رد، فقط به صورت حضوری و فیزیکی قابل انجام می باشد.

• ناقص بودن اظهارنامه:

گاهی اوقات اظهارنامه و‌ مدارک، ناقص بوده و لازم است که تکمیل شود. در چنین شرایطی، مرجع ثبت مراتب را با قید تمام جزئیات به صورت مکتوب به متقاضی ابلاغ می کند. همچنین یک الی دو ماه از تاریخ ابلاغ به او فرصت می دهد که جهت تکمیل و رفع نقض مدارک و اظهارنامه خود اقدام کند. اگر متقاضی نتواند ایرادات وارده به تقاضای خود، را در مهلت مقرر شده رفع نماید، اظهارنامه وی از جانب مرجع ثبت رد خواهد شد.

• تایید اظهارنامه ثبت طرح صنعتی

 این مرحله پس از آنکه صحت تنظیم اظهارنامه از لحاظ نمایش گرافیکی طرح مورد نظر و همچنین شناسایی هویت متقاضی از جانب مرجع ثبت مورد تایید قرار بگیرد، انجام می شود. جهت وصول اظهار نامه، پس از تایید، مرجع ثبت نسخه اولیه را وارد دفتر ثبت کرده و نسخه دوم آن را پس از مهر و امضا با قید تاریخ به متقاضی بر می گرداند.

• صدور گواهینامه ثبت طرح صنعتی:

مرحله سوم ثبت طرح صنعتی صدور گواهینامه برای متقاضی است. این مرحله پس از انتشار آگهی، درخواست متقاضی در روزنامه رسمی، به واسطه مرجع ثبت انجام می شود. گواهینامه طرح مالکیت صنعتی یک سند منگوله دار و ممهور شده از جانب رئیس اداره ثبت طرح های صنعتی است که تقدیم متقاضی می گردد. محتویات قید شده در گواهینامه طرح مالکیت صنعتی شامل موارد زیر است.

• تاریخ و شماره ثبت طرح در دفتر مالکیت صنعتی
• تاریخ وصول اظهارنامه به همراه شماره ثبت آن در دفتر ثبت اظهارنامه
• تابعیت، اقامتگاه، آدرس و مشخصات شخصی مالک طرح، در صورت عدم درخواست کتبی مالک طرح مبنی بر قید نشدن نامش در گواهینامه
• معرفی و ذکر کالاهای که طرح صنعتی برایشان ثبت شده است، به همراه طبقه آن ها
• مدت زمان اعتبار و تاریخ انقضای گواهینامه
• تاریخ، شماره و محل تسلیم اظهارنامه

مدت زمان اعتبار گواهینامه ثبت طرح صنعتی چقدر است؟

ماده ۲۸ قانون ثبت طرح های صنعتی در رابطه با مدت زمان اعتبار گواهینامه ثبت طرح صنعتی می باشد. مطابق با این قانون، اعتبار در نظر گرفته شده برای گواهینامه ثبت طرح صنعتی حدود ۵ سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبتی است.

البته مدت زمان قید شده در دو دوره ۵ ساله دیگر قابل تمدید می باشد. پس از پایان هر دوره ۵ ساله مالک گواهینامه ثبت طرح صنعتی تا ۶ ماه از زمان اتمام دوره ۵ ساله مهلت دارد، جهت تمدید دوره ۵ ساله دیگر اقدام کند. تمدید هر دوره تنها با پرداخت هزینه تمدید امکان پذیر است.

در صورتی که اقدام برای تمدید پس از مهلت شش ماهه صورت نگیرد، علاوه بر پرداخت هزینه تمدید، متقاضی تمدید باید جریمه اقدام دیر هنگام را نیز  متقبل شود.

آیا گواهینامه ثبت طرح صنعتی قابل انتقال است؟

گواهی نامه ثبت طرح صنعتی و حقوق ناشی از آن طبق قوانین موجود، قابل انتقال است. همچنین در صورتی صاحب حق مذکور فوت شود، گواهی نامه ثبت طرح صنعتی به همراه تمام امتیازاتش به ورثه او انتقال می یابد.

معمولا برای تمامی طرح هایی که در دفتر ثبت طرح صنعتی ثبت می شوند، دو صفحه در این دفتر اختصاص می دهند. هر گاه تغییر و یا اصلاحی در رابطه با طرح ثبت شده رخ دهد، تغییرات مذکور در هر دو صفحه دفتر ثبت قید می گگردد

بنابراین هنگامی که مالکیت طرح صنعتی به فرد دیگر منتقل شود، باید نقل و انتقال صورت گرفته در هر دو صفحه دفتر یادداشت ذکر گردد. همچنین لازم است که جهت تایبد انتقال صورت گرفته هم مالک گواهی ثبت طرح صنعتی و هم رئیس مرکز ثبت طرح صنعتی در دفتر ثبت، هر دو صفحه را امضا کنند.

ثبت طرح صنعتی چه مزایایی دارد؟

ثبت طرح صنعتی امتیازات متعددی را شامل حال دارندگان آن می کند، که آثار آن هم در پیشرفت زندگی شخصی و هم در رونق کسب و کار به وضوح نمایان می شود.

مهمترین مزایای ثبت طرح صنعتی شامل موارد زیر است.

مزایای شخصی:

معمولا افرادی که دارای گواهینامه ثبت طرح صنعتی هستند، شرایط بهتری جهت استفاده از برخی تسهیلات، نظیر بنیاد ملی نخبگان، تاسیس شرکت دانش بنیان و موارد مشابه دیگر دارند.

• ارتقاء برند:

ارتقاء برند یکی مزایای مهمی است، که ثبت طرح صنعت برای افراد حقیقی و اشخاص حقوقی در پی دارد. یکی از مهمترین مزیت های ارتقای برند، معروفیت محصول و کالای مورد نظر بوده و تاثیر چشمگیری بر افزایش سطح درآمد و رونق بازار کسب و کار دارد.

• بهبود فروش کالا و محصولات:

هنگامی که یک شرکت تولیدی یک کالای خاص، موفق شود برای محصول تولیدی خود ثبت طرح صنعتی بگیرد، به طور خودکار ارزش و اعتبار کالای آن ها بسیار بالاتر از قبل می رود. به این ترتیب، ارزش و اعتبار کسب شده، خریداران را ایجاب به خرید کرده و بالاخره محصول مذکور از بازار فروش مناسبی بهره مند می شود.

• پیشگیری از بروز تقلب:

یکی از بهترین و موثرترین راهکارهای پیشگیری از سرقت طرح صنعتی، توسط فرصت طلب و سود جو ثبت آن است. بنابراین اشخاصی که برای طرح صنعتی خود ارزش و اعتبار قائل بوده و جهت حفظ آن کوشا هستند، در اولین گام برای ثبت آن اقدام می کنند.

هنگامی یک طرح صنعتی ثبت می شود، دیگر امکان کپی برداری از آن غیر ممکن می شود، زیرا مرجع ثبت طرح صنعتی تمام درخواست های مربوطه را ابتدا راستی آزمایی کرده و سپس اجازه ثبت آن را به متقاضی می دهند.

• دفاع از خود در دعاوی حقوقی:

از آنجایی که تاریخ تسلیم اظهارنامه درخواست ثبت طرح صنعتی در گواهینامه آن کاملا مشخص است، در صورت وجود هر گونه اختلاف در این باره بین اشخاص، این مدرک به عنوان یک سند معتبر جهت دفاع در دعوای قابل استناد می باشد.

چه میزان هزینه برای ثبت طرح صنعتی لازم است؟

مسلما ثبت طرح هزینه صنعتی نیاز به صرف هزینه دارد. به همین دلیل یکی از دغدغه های اصلی متقاضیان ثبت طرح صنعتی هزینه های مورد نیاز، برای این امر است. معمولا اولین هزینه ای که اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی ثبت طرح صنعت باید پرداخت کنند، حق ثبت اظهارنامه می باشد که برای هر طبقه متفاوت است. همچنین در مواقعی که اظهارنامه دربردارنده چند طرح باشد، متقاضی ملزم به پرداخت هزینه همه طرح ها است. همچنین هزینه پرداختی به مرجع ثبت برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت بوده و معمولا اشخاص حقوقی ملزم به پرداخت هزینه بیشتری هستند.

علاوه بر هزینه حق ثبت اظهارنامه، مطابق با روندی که درخواست متقاضی پیش می رود یک سری هزینه‌ها نیز بر آن افزوده خواهد شد. به همین دلیل برآورد یک رقم ثابت برای این منظور ممکن نیست.

به طور کلی هزینه‌ هایی که متقاضیان بر حسب شرایط باید پرداخت کنند به شرح زیر می باشد.

• هزینه رونوشت مصدق
• هزینه اصلاح اظهارنامه و ضمائم آن در صورت نیاز به اصلاح
• هزینه رسیدگی به اعتراض، در صورت رد درخواست ثبت طرح
• هزینه انتقال حق ثبت طرح به اشخاص ثالث به صورت قراردادی و قهری
• هزینه حق ثبت هر کدام از دوره های پنج ساله اول و دوم
• هزینه حق ثبت تمدید برای پنج سال سوم
• هزینه جریمه تاخیر در صورت عدم اقدام به موقع
• هزینه حق ثبت ایجاد تغییرات در طرح سند
• هزینه استعلام برای اجازه بهره برداری از طرح
• هزینه اعتراض به رد اجازه بهره برداری از طرح

سخن پایانی

ثبت طرح صنعتی، در کنار همه مزایایی که برای دارندگان آن در پی دارد، یک امر اداری و حقوقی سخت و زمان‌بر می‌ باشد. به نحوی که یکی از انتقادات وارده بر این فرایند ثبت طرح صنعتی پیچیده بودن مراحل اداری است. همین امر سبب شده بسیاری از متقاضیان، از ادامه روند منصرف شده و در نتیجه از تمام حقوق و امتیازاتی که از این طریق شامل حال آن ها می شود محروم می مانند.

توصیه ما برای آن دسته از عزیزانی که دارای طرح های صنعتی اصیل و جدید هستند، این می باشد که به جای عبور از حق و حقوق قانونی و شرعی خود، مراحل انجام این کار را به مراکز و موسساتی که دارای تجربه و تبحر لازم در این رابطه هستند بسپارند.