واردات کالا

واردات کالا یکی از فعالیت‌های اقتصادی تجاری  بوده که در سطح بین‌المللی انجام می شود. در این مراوده اقتصادی بازرگانان و تجار داخلی، کالا هایی را که در داخل کشور کم هستند یا اصلا وجود ندارند، از کشورهای خارجی به داخل وارد می کنند. این شکل مراوده تجاری قدمت بسیار  زیادی داشته و از زمان های بسیار  دور رواج دارد. اگر درصدد وارد شدن به دنیای تجارت بین‌المللی از طریق واردات کالا و محصولات خارجی به داخل هستید، لطفا تا انتهای مطالب همراه ما بمانید، تا تمامی شرایط حاکم بر این شکل خرید و فروش را برای شما شرح دهیم.

واردات به چه معناست؟

همانطور که مستحضر هستید، زندگی امروز بشر دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است. هر چند با توجه به امکاناتی که در دسترس هست، امکان دست یافتن به بسیاری از نیازهای اولیه زندگی بسیار راحت‌تر از قبل شده است. اما با گذر زمان شکل زندگی تغییر کرده و نیازها نیز رنگ جدیدی به  خود گرفته اند.

برخی از نیازها وجود دارند که امکان دسترسی به آن‌ها از طریق، منابعی و امکاناتی که در داخل وجود دارد ممکن نیست. به همین دلیل راهی به جز وارد کردن آن ها از کشورهای دیگر وجود ندارند. به عنوان مثال تولید برخی از میوه‌ها با توجه به شرایط آب و هوایی کشور ما، در داخل امکان‌پذیر نبوده و برای رفع نیاز داخلی به آن ها هیچ چاره‌ای به جز تکه بر واردات وجود ندارد.

همچنین تولید داخلی برخی از کالاها نیز به دلیل نبود امکانات کافی یا در دسترس نبودن مواد اولیه آن در کشور ممکن نبوده و یا با مبالغی به مراتب بسیار بالاتر از هزینه واردات امکان تولید آن در داخل کشور وجود دارد.

بنابراین دولت ها به منظور حفظ تعادل بازار و جلوگیری از افزایش سرسام آور قیمت، کالا و محصولاتی که در کشور کمبود دارند، زمینه را برای واردات آن مساعد نموده تا تجار و بازرگانان بتوانند با وارد کردن و تزریق آن به بازارهای داخلی، قیمت آن را در داخل مدیریت نمایند.

با توجه به مطالب ارائه شده می ‌توان گفت که واردات کالا به مفهوم خرید کالاها از خارج و انتقال آن به داخل توسط تجار و بازرگانان است. در واقع واردات یک مراوده تجاری می باشد که همواره از زمان ‌های بسیار دور، در سراسر دنیا رواج داشته و هنوز نیز به قوت خود باقی است.

این مقوله تجاری یکی از اقدامات بسیار مهم بوده که در راستای رفع نیازهای جامعه مورد استفاده قرار می گیرد. به این ترتیب واردات کالا علاوه بر آنکه سود سرشاری را نصیب تجار می کند، در پیشرفت و توسعه کشور نیز بسیار تاثیرگذار بوده و همواره یکی از پایه های مهم اقتصاد در دنیا به شمار می‌رود.

مراحل واردات کالا

وارد کردن کالا و محصول از خارج به داخل تقریبا یک فرایند پیچیده و فنی تجاری است که قبل از هر چیزی نیاز به هوش و ذکاوت بالا و شم قوی اقتصادی دارد. همچنین داشتن تسلط کامل و کافی بر قوانین داخلی و بین المللی حاکم بر صادرات بسیار مهم بوده و بازرگانانی که می خواند به صورت حرفه ای در این زمینه به کار مشغول شوند باید در ابتدای امر به فراگیری قوانین داخلی و بین‌المللی بپردازند.

نکته دوم کسب اطلاعات دقیق و کافی در رابطه با فرایند وارد کردن کالا می باشد. البته ناگفته نماند که تجربه در این زمینه بسیار کارساز بوده و نقش موثری در پیشبرد اهداف تجاری بازی می کند. به همین دلیل است که تجار با گذر زمان در کسب و کار و پیشه خود پخته تر و موفق تر عمل می کنند.

به طور کلی مراحل اصلی واردات کالا از خارج به داخل کشور به شرح زیر است.

• دریافت کارت بازرگانی:

دریافت کارت بازرگانی اولین قدمی است که هر شخصی که قصد وارد شدن به دنیای تجارت بین‌المللی را دارد باید برای دریافت آن اقدام کند. پس از مراجعه به مرجع ذیصلاح و ارایه مدارک، بسته به نوع شخصیت بازرگان که حقیقی باشد یا حقوقی کارت بازرگانی برای وی صادر می شود.

• تعیین حوزه فعالیت:

حوزه فعالیت هر بازرگان بسته به اهدافی که دنبال می کند، متفاوت بوده و می ‌تواند محدود به یک یا چند کشور خاص باشد و یا آنکه بسته به توانایی و تسلط وی بر امور تجارت بین‌المللی می تواند بسیار فراتر برود. همچین تعیین نوع فعالیت نیز مهم بوده و به نحوی برای بازرگان تعیین تکلیف می کند.

برخی از تجار زمینه فعالیت خود را فقط به یک کالای خاص اختصاص می‌دهند. اما برخی دیگر ترجیح می دهند در زمینه های گوناگونی به فعالیت پرداخته و چندین کالا را به داخل وارد کنند.

• آشنایی با قوانین و مقررات روز:

در رابطه با تجارت بین‌المللی و واردات کالا و محصول از خارج قوانین، آیین نامه ها و بخشنامه های متعددی از جانب مجلس و دولت تصویب شده است که بازرگان بدون مطالعه و درک آن ها آینده روشنی در این عرصه نخواهند داشت.

• درخواست پرفرما:

درخواست پرفرما یا ارسال پیش فاکتور سندی است که از طرف فروشنده برای خریدار ارسال می شود و معمولا پس از تعیین کشور و نوع کالا صورت می گیرد. پرفرما یکی از فرآیندهای مهم این زمینه به شمار می‌رود. این درخواست معمولا جهت ثبت کالا، مورد استفاده قرار می گیرد و دربردارنده مشخصات کامل کالای مورد نظر است.

ثبت سفارش:

جهت ثبت سفارش باید وارد کننده به وزارت صمت مراجعه کند که امروزه جهت مراجعه به مرجع فوق، نیازی به مراجعه حضوری نبوده و بازرگانان می توانند به جهت ثبت سفارش به سامانه اینترنتی وزارت مورد نظر رفته و این اقدام را به صورت اینترنتی انجام دهد.

هدف اصلی دولت و قانون از بار این امر بر تاجران بین المللی پیشگیری از وارد شدن کالاهای ممنوعه به داخل کشور است. به این ترتیب پس از ثبت سفارش در سامانه مورد نظر و بررسی های صورت گرفته از طریق کارشناسان وزارت، مجوز واردات صادر می‌شود.

• تخصیص ارز و پرداخت بین‌المللی:

تهیه ارز یکی دیگر از مراحل مهم واردات کالا از خارج است که باید بازرگانان آن را طی کنند. در حال حاضر چندین روش برای تهیه و تخصیص ارز وجود دارد. همچنین برخی از کالاها نظیر دارو دارای ارز ترجیحی هستند که از جانب قانون و دولت به آن تعلق گرفته است.

• حمل و نقل و بیمه کالا:

امروزه روش های مختلفی نظیر حمل و نقل و هوایی، حمل و نقل دریایی، حمل و نقل ریلی و حمل و نقل خاکی  برای حمل نقل کالاهای وارداتی از خارج به داخل کشور وجود دارد که تجار بر حساب شرایط مختار هستند، روش مناسب را انتخاب کند.

البته قواعد بین المللی اینکوترمز، نیز از جمله مواردی است که فروشنده و خریدار می توانند متناسب با آن روش مناسب حمل و نقل را انتخاب کنند. بنابراین یکی از پیش نیازهای دیگر داشتن تجارت موفقیت آمیز بین المللی داشتن تبحر لازم در رابطه با قوانین موجود در قواعد بین المللی اینکوترمز می باشد.

• ترخیص کالا از گمرک:

 ترخیص کالا از گمرک تقریبا آخرین مرحله واردات کالا به داخل است که در این مرحله وارد کننده باید به اداره گمرک مراجعه کرده و مراحل قانونی مورد نیاز جهت ترخیص بار را انجام دهد. به طور کلی تمامی کالاهای وارداتی از همه راه های حمل و نقل ابتدا به اداره گمرک راه می یابند و پس از مورد بررسی قرار گرفتن توسط کارشناسان اداره گمرک و پرداخت عوارض گمرکی توسط وارد کننده به وی تحویل داده می شوند.

لازم به ذکر است که ترخیص کالا از گمرک نیز جزو آن دسته از عملیات های واردات کالا است که دارای فرایندهای حقوقی و قانونی گوناگونی نظیر تهیه و ارائه اظهارنامه گمرکی، دریافت کد کورتاژ، پرداخت عوارض گمرکی و غیره سروکار دارد.

 بنابراین هر تاجری که فاقد اطلاعات کافی جهت ترخیص بار خود از گمرک باشد، زمان زیادی را در انجام این پروسه واردات از دست خواهد داد. حتی ممکن است، به علت عدم اطلاعات کافی در این زمینه تا زمان اتمام تاریخ مصرف کالا، امکان ترخیص آن را نیابد و به این ترتیب سرمایه خود را از دست بدهد.

بررسی ارزش و یا حقوقی ورودی کالای وارداتی

حقوق ورودی کالا شامل همان مبلغی است که از تمامی کالاهای وارداتی در حین ورود به کشور از بازرگان از طرف دولت به واسطه اداره گمرک اخذ می شود. در واقع مقداری از درصد کل ارزش فاکتور خرید که به واسطه کارشناسان اداره گمرک تعیین می شود به عنوان ارزش کالا از صاحب آن دریافت می گردد.

درصد ارزش کالا هر ساله به واسطه وزارت صنعت، معدن و تجارت کشور در ابتدای سال به روزرسانی شده و بر اساس تعرفه برآورد هزینه ترخیص کالا از گمرک مشخص می شود.

البته در حال حاضر جهت محاسبه ارزش کالا باید  به سامانه TSC مراجعه نمود، زیرا وظیفه این سامانه ارزش گذاری بر روی کالاهای وارداتی می باشد که معمولا برای این منظور از دو فاکتور مهم برند کالا و کشور سازنده بهره می جوید. سامانه TSC به واسطه دایره ارزش گمرک اعلام شده و اطلاعاتی که ارایه می دهد کاملا معتبر و مورد استناد است.

قوانین حاکم بر واردات کالا در کشور

همانطور که گفتیم واردات کالا یکی از مقوله های مهم اقتصاد در دنیا است که همواره تاثیرات بسیار زیادی بر اقتصاد کشورها دارد به همین دلیل باید در چهارچوب قوانین صورت بگیرد، تا نظم عمومی جامعه برهم نریزد. به عبارت دیگر اگر این فرایند مهم تجاری بر پایه اصول و ضوابط خاص خود صورت نگیرد موجب بروز هرج و مرجع در اقتصاد کشور خواهد شد.

به ترتیب رفاه و آسایش مردم جامعه نیز بازیچه دست یک عده فرصت طلب از خود راظی که به جز سود و منافع خود به هیچ چیزی نمی اندیشند خواهد شد. به همین دلیل هر جامعه ای جهت پیشگیری از دریافت نتایج سوء و محروم ماندن از فواید واردات کالا و نظم بخشیدن به این فرایند اقتصادی مهم و بین‌المللی، باید آن را در چهارچوب قوانینی دربیاورد.

همچنین تمامی وارد کنندگان کالا از خارج نیز جهت بخشیدن وجهه قانونی به فعالیت خود مجبور هستند، همه اقدامات خود را در حیطه قوانین اجرا کنند تا تمامی اهداف مفید این اقدام مفید به نحو احسن حاصل گردد. در حال حاضر قوانین حاکم بر فرایند اقتصادی واردات کالا به کشور ما شامل گزینه های زیر هستند.

• کتاب مقررات صادرات و واردات:

بازرگانانی که به دنبال فراگیری نکات ریز و درشت قوانین اجرایی فعالیت‌ های بین‌المللی هستند، باید این کتاب را که همه ساله به واسطه سازمان توسعه و تجارت به روز رسانی می شود را تهیه کرده و مفاد آن را به طور کامل مورد مطالعه داده و محتویات آن را به صورت کامل فرا بگیرند.

آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات:

این متن قانون در سال ۱۳۷۳ توسط هیئت وزیران به تصویب رسیده و شامل ۴۶ ماده است.

• قانون و آیین نامه امور گمرکی:

قانون و آیین نامه امور گمرکی در سال ۱۳۹۰ به واسطه مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است که مفاد آن دربردارنده مسائلی نظیر ترخیص کالا و فرایندهای گمرکی می باشد.

• قانون مقررات صادرات و واردات:

قانون مقررات صادرات و واردات، توسط مجلس شورای اسلامی وقت در سال ۱۳۷۲ حدود سه دهه پیش به تصویب رسیده و از آن زمان تا کنون بر فرآیندهای اقتصادی بین‌المللی در کشور ما حاکم است.

مفاد این قانون شامل ۲۴ ماه است که خط قرمزهای تجارت در حوزه بین المللی را برای بازرگان مشخص کرده است.

• بخشنامه های اجرایی:

هر بازرگان موفقی باید به تمامی قوانین جزئی و کلی حاکم بر تجارت بین ‌المللی تسلط داشته باشد. برای دستیابی تجار به این ویژگی، مطالعه بخشنامه‌ های اجرایی که دربردارنده به روزترین، مهمترین و جزئی ترین قوانین واردات کالا هستند، بسیار مفید و حتی واجب است. مهمترین منبع بخشنامه های اجرایی واردات کالا روزنامه ها و اخبار مرتبط با حوزه تجارت می باشد و باید بازرگانان همیشه به طور مستمر اخبار بازرگانی و تجاری را دنبال کنند.

نکته پایانی

واردات کالا یک فرایند بسیار  پیچیده و فنی است. در طی مطالب ارائه شده ما سعی کردیم جهت درک بهتر مطلب برای هموطنان عزیز یک تعریف کلی از انجام این فرایند اقتصادی مهم ارائه دهیم و همچنین مراحل انجام آن را نیز به صورت خلاصه شرح داده وارد جزئیات کار نشویم.

اما واقعیت این است که هر کدام از مراحل ذکر شده داری ریزه کاری های بسیار مهمی بوده و باید در یک مقاله جداگانه به صورت تخصصی‌تر مورد بررسی قرار بگیرند. به همین سبب به آن دسته از عزیزانی که در حال تجارت بین‌ المللی در زمینه واردات کالا هستند و یا قصد دارند به تازگی وارد این کسب و کار شوند، توصیه می کنیم قبل از کسب آگاهی های لازم از طریق مطالعه قوانین و همچنین دریافت مشاوره از متخصصان این حوزه به هیچ اقدامی دست نزنند‌. زیرا در غیر صورت احتمال به هدر رفتن سرمایه و دارایی که جهت ایجاد کسب و کار  صرف این راه می شود قوت بیشتری می گیرد.